JĘZYK POLSKI

Klasa VII b

Drodzy Uczniowie, mam nadzieję, że przeczytaliście Latarnika.

1. 1.     Zapoznajcie się z genezą utworu.

Latarnik Henryka Sienkiewicza powstał pod koniec 1880 roku i został opublikowany po raz pierwszy w czasopiśmie Niwa. Impulsem do napisania tej noweli była notatka w korespondencji Juliana Horaina, który przebywał w Stanach Zjednoczonych i był korespondentem m.in. Gazety Polskiej. Horain opisywał historię polskiego emigranta Siellawy, który stracił pracę latarnika, ponieważ zaczytał się we wciągającej powieści Zygmunta Kaczkowskiego Murdelio. Z połączenia faktów zawartych w notatce z lekturą wielkich romantyków powstała historia latarnika Skawińskiego, który zapomina włączyć latarnię, ponieważ zanurzył się w marzeniach o ojczyźnie, wywołanych czytanym przez niego Panem Tadeuszem.

Tytuł utworu odnosi się do latarnika, którego historia stała się podstawą wątku fabularnego noweli oraz do funkcji, którą objął Skawiński – główny bohater utworu.

Zadania dla Was:

1. 2.     Określcie elementy świata przedstawionego;

a)     Czas akcji i fabuły.

b)    Miejsce zdarzeń.

c)     Bohaterów.

1. 3.     Zanim Skawiński znalazł się w Panamie, „bił się w czterech częściach świata — i na tułaczce próbował wszystkich niemal zawodów”. Przeczytajcie uważnie podane niżej fragmenty lektury i opracujcie mapę tułaczki bohatera. Skorzystajcie z dołączonej mapy konturowej świata. Otwórzcie ją w programie Paint. Nanieście na nią wymienione we fragmentach miejsca i podpiszcie.

Oto są świadectwa. Ten krzyż dostałem w roku trzydziestym. Ten drugi jest hiszpański z wojny karlistowskiej; trzeci to legia francuska; czwarty otrzymałem na Węgrzech. Potem biłem się w Stanach przeciw południowcom, ale tam nie dają krzyżów — więc oto papier.

Oto bił się w czterech częściach świata — i na tułaczce próbował wszystkich niemal zawodów. Pracowity i uczciwy, nieraz dorabiał się grosza i zawsze tracił go wbrew wszelkim przewidywaniom i największej ostrożności. Był kopaczem złota w Australii, poszukiwaczem diamentów w Afryce, strzelcem rządowym w Indiach Wschodnich. Gdy w swoim czasie założył w Kalifornii farmę, zgubiła go susza; próbował handlu z dzikimi plemionami zamieszkującymi wnętrze Brazylii: tratwa jego rozbiła się na Amazonce, on sam zaś bezbronny i prawie nagi tułał się w lasach przez kilka tygodni, żywiąc się dzikim owocem, narażony co chwila na śmierć w paszczy drapieżnych zwierząt. Założył warsztat kowalski w Helenie, w Arkansas, i — spalił się w wielkim pożarze całego miasta. Następnie w Górach Skalistych dostał się w ręce Indian i cudem tylko został wybawiony przez kanadyjskich strzelców. Służył jako majtek na statku kursującym między Bahią i Bordeaux, potem jako harpunnik na wielorybniku: oba statki rozbiły się. Miał fabrykę cygar w Hawanie — został okradziony przez wspólnika w chwili, gdy sam leżał chory na „vomito”. Wreszcie przybył do Aspinwall — i tu miał być kres jego niepowodzeń. Cóż go bowiem mogło doścignąć jeszcze na tej skalistej wysepce? Ani woda, ani ogień, ani ludzie. Zresztą od ludzi Skawiński niewiele doznał złego. Częściej spotykał dobrych niż złych.

Przyjemnej pracy.

Agnieszka Palacz